"...για την Κύπρο θα πρέπει να γνωρίζεις ότι..." Μέρος Α'

Αμμόχωστος

Όλα ξεκίνησαν από ένα γράμμα μίας φίλης που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αμμόχωστο, "την πιο ωραία και παραγωγική περιοχή της πατρίδας μου... μα το έθνος μας είναι ελληνικό".
Αυτή η τελευταία διευκρίνιση αρχικά μου προκάλεσε ένα αίσθημα ντροπής, εμένα που κατάγομαι από τα Επτάνησα, που γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Άρχισα να ψάχνω και να διαβάζω και τότε στην ντροπή προστέθηκε ο θυμός και η αγανάκτηση.
Εκείνη το άδικο δεν το άντεξε κι έτσι εγκαταστάθηκε στα Επτάνησα όπου συναντήθηκαν οι δρόμοι μας.
Στην Μητέρα Πατρίδα, την "κυρίως Ελλάδα", συνάντησε εχθρότητα. Αυτή την εχθρότητα τη θυμάμαι κι εγώ πολύ καλά, "οι Κύπριοι δεν μας θέλουν" μου έλεγαν πάντα και δυστυχώς πολλοί είναι εκείνοι που το πιστεύουν ακόμη σήμερα. Στην Κύπρο έλεγαν, "οι Ελλαδίτες δεν μας θέλουν", αμφίδρομη προπαγάνδα των Εγγλέζων.
Θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι με την έκφραση "Κυρίως Ελλάδα" (το "κυρίως" ήδη ξεχάσθηκε) εννοούμε τα 131.957 τχλμ. τα οποία ορίσθηκαν από τις συνθήκες της Λωζάνης το 1923 και των Παρισίων το 1947 με την οποία μας επιστράφηκαν τα Δωδεκάνησα. Από το 1947 μέχρι σήμερα μετράω 62 χρόνια. Στα σχολεία μας, και όχι μόνο, διδάσκουμε ότι η Ελλάδα είναι μία μικρή χώρα με αυτή την έκταση, ξεχνούμε, όμως, να προσθέσουμε ότι πρόκειται για τα σύνορα μόνο των τελευταίων 62 χρόνων. Πως εννοούσαν την Ελλάδα οι Έλληνες πριν από το 1947; Η απάντηση δεν είναι διόλου απλή.
Η άλωση της Κύπρου από τους Τούρκους έγινε το 1571, είναι η χρονιά της ναυμαχίας της Ναυπάκτου, τότε έπεσε η Αμμόχωστος στα χέρια των Τούρκων. Από τα πρώτα κιόλας χρόνια αρχίζει το ζήτημα της απελευθέρωσης από τον τουρκικό ζυγό. Οι Κύπριοι ετοιμάζονται και ειδικότερα από το 1578 αρχίζουν να ζητούν τη βοήθεια της Δύσης (του Φιλίππου Β' της Ισπανίας και του Δούκα της Σαβόϊας) αδιάκοπα και με επιμονή, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το ζήτημα της ΕΝΩΣΗΣ με την Ελλάδα έχει αφετηρία το 1821. Φυσικά η Κύπρος συμμετέχει στη Φιλική Εταιρεία με τον Γιάννη Καρατζά, τον πιο γνωστό συνεργάτη του Ρήγα και σε όλη τη διαδικασία της εθνικής απελευθέρωσης του ελληνισμού και έχει διαρκή παρουσία σε όλους τους μετέπειτα αγώνες του ελληνικού έθνους.
Την πρώτη ενωτική προκήρυξη υπογράφουν στις 6 Δεκεμβρίου του 1821 πρόκριτοι της Κύπρου στη Ρώμη όπου είχαν καταφύγει.
Στην Εθνοσυνέλευση του 1825 (ολοκληρώνεται το 1827 στην Τροιζήνα) η κυπριακή αντιπροσωπεία που έλαβε μέρος ζητά να συμπεριληφθεί και η Κύπρος, μαζί με τη Ρόδο και την ΄Κρήτη, στα όρια της ελεύθερης Ελλάδας.

Κυβερνήτης
 Ιωάννης Καποδίστριας

Το 1828 τίθεται Ενωτικόν Ζήτημα. Διασώζονται συγκινητικές αναφορές των Κυπρίων προς τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.
Το 1878 γίνεται η μεταβίβαση της Κύπρου από τους Τούρκους στους Άγγλους με εμπορική πράξη. Την αγοραπωλησία τούτη ο Γλάδστων (Gladston, διάσημος Άγγλος πολιτικός) τη χαρακτήρισε "χονδροειδή πράξη παρανομίας και ασυγχώρητη παραβίαση του διεθνούς νόμου".
Με την απόκτηση της Κύπρου η Μεγάλη Βρετανία πραγματοποίησε το όνειρο του Δισραέλι (Disraeli, Άγγλος πολιτικός γιος του Ισαάκ Δισραέλι. Καταγόταν από μία από εκείνες τις ιουδαϊκές οικογένειες που εκδιώχθηκαν από την Ισπανία στο τέλος του 15ου αι. και κατέφυγαν αρχικά στη Βενετία.) Το νησί βάσει της συνθήκης συμμαχίας της Κωνσταντινούπολης του 1878 αποτελεί έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το οποίο απλώς κατείχαν οι Άγγλοι.
Οι Κύπριοι εξακολουθούν ν΄ αγωνίζονται με τους υπόλοιπους Έλληνες. Κατά χιλιάδες ήρθαν Κύπριοι εθελοντές και εντάχθηκαν στον ελληνικό στρατό, στην Τρίτη ταξιαρχία, και πολέμησαν κατά της Τουρκίας το 1897.
Εθελοντική συμμετοχή χιλιάδων Ελλήνων της Κύπρου υπήρξε και στους πολέμους της Ελλάδας του 1912-1922.
Όταν ο διεθνής ρόλος της Ελλάδας άρχισε να γίνεται σημαντικός η Βρετανία θεώρησε απαραίτητη τη συμμαχία με την Ελλάδα, γι΄ αυτό κατά το τέλος του 1912 προσέφερε την Κύπρο στην Ελλάδα με αντάλλαγμα να χρησιμοποιήσει ως ναύσταθμο το λιμάνι του Αργοστολίου. Η συμφωνία δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί διότι εντωμεταξύ ξέσπασε ο πόλεμος.
Όμως το 1914 η Μεγάλη Βρετανία μπήκε στον πόλεμο κατά της Τουρκίας και προσάρτησε την Κύπρο παραβιάζοντας τη συνθήκη του 1878. Τότε έγινε πιστευτό, ακόμη και από τον Βενιζέλο, ότι η προσάρτηση θα διευκόλυνε την ΕΝΩΣΗ. Η προσφορά του 1912 επαναλήφθηκε το 1915, υπό τον όρο η Ελλάδα να πολεμήσει στο πλευρό των Σέρβων εναντίον των Βουλγάρων. Η απάντηση της γερμανόφιλης (παλάτι) τότε Ελληνικής κυβέρνησης του Αλέξανδρου Ζαΐμη υπήρξε αρνητική.
"Το 1931 οι Κύπριοι επαναστάτησαν, έκαψαν το Κυβερνείο ζητώντας "ΕΝΩΣΗ" όπως είχαν υποσχεθεί οι Άγγλοι το 1914, το 1922...". Μπορεί ο Βενιζέλος το 1931 στο πλαίσιο της προσπάθειας του να βγάλει τη χώρα από την απομόνωση, στην οποία βρισκόταν, ν' αποδοκίμασε την εξέγερση των Κυπρίων, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ακριβώς όπως απέφυγε ν΄ ανακινήσει και το Δωδεκανησιακό, όμως αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να εξετασθεί μέσα στο πλαίσιο των γεγονότων της εποχής του. Θα πρέπει, ωστόσο, να τονίσουμε ότι την προς αυτόν γενομένην πρότασιν δι΄ Ένωσιν της Κύπρου δεν απέρριψεν ο Βενιζέλος.

Τότε ο Άγγελος Σικελιανός από τους Δελφούς γράφει: Η Κύπρος μας εφώναξε. Ας απαντήσουμε όλοι μας με μία φωνή, και την φωνήν αυτή ας ακοντίσουμε παντού και ολούθε. Απ΄ το βουνό, απ΄ τη θάλασσα, απ΄ το σπίτι, απ΄ τους αγρούς. Εκεί με τη φωνή της Ελευσίνιας Δήμητρας κι εδώ με την κραυγή της Αθηνάς Προμάχου. Όλες οι παρατάξεις της διανόησης, της ψυχής και της ζωής του ελληνικού λαού, ενωμένες άρρηκτα σε μία. Γιατί και μία είν΄ η κραυγή που τις καλεί και τις συνθέτει όλες προς την αδιαίρετη ηθική κορφή του ελληνισμού. Η από οποιαδήποτε αιτία πνιγμένη ίσαμε κάποια ώρα, φοβερή ενσυνείδητη κραυγή, της προαιώνιας εθνικής του ελευθερίας.

Ο Ουίστων Τσώρτσιλ αναγκάσθηκε να πει τα εξής: Νομίζω ότι είναι απολύτως φυσικό, εφ' όσον ο Κυπριακός λαός είναι Ελληνικής καταγωγής, ν'  αποβλέπει εις την ένωσην του μετά της χώρας εκείνης η οποία δύναται να ονομασθεί μητρική του χώρα, όπως εις ένα περιπόθητον θερμόν ιδανικόν. Το αίσθημα τούτον είναι μία απόδειξις της πατριωτικής αφοσιώσεως η οποία τόσον ευγενώς χαρακτηρίζει τον Ελληνικόν λαόν..."