Κουραμπιεδάκια τα θεραπευτικά
Κουραμπιεδάκια τα θεραπευτικά
κι αφέντες καλησπέρα σας,
καλησπερίσματά σας και του Χριστού η γέννηση νάναι βοήθειά σας.[1]
Παραδοσιακό και
ολόλευκο γλυκό των Χριστουγέννων,
διότι Του Χριστού η θεία γέννηση
ανανεώνει την οικουμένη!
Σε κάποιες περιοχές
τα φτιάχνουν και στα μυστήρια της βάφτισης και του γάμου, με τα οποία ο
άνθρωπος αλλάζει κατάσταση, «ανανεώνεται»!
Βούτυρο φρέσκο γάλακτος,
κερκυραϊκό το αληθινό (όχι τύπου Κερκύρας), από εκείνο που όταν η μυρωδιά του
ξέφευγε από τους φούρνους στα καντούνια
του Αγίου σε μεθούσε, αλεύρι του μύλου με το σιμιγδάλι του
(όχι επεξεργασμένο ), σε αναλογία 1 προς 2 και… λίγη σάκχαρη. Άλλο δεν
χρειάζεται!
Ήταν ολόκληρη
διαδικασία, να πάρουν από το θεραπευτικό γάλα τον ανθό
-βούτυρο, και αυτό έπρεπε
πάλι να κτυπηθεί καλά, να γίνει βελούδινος αφρός και ύστερα να σμίξει με το αλεύρι.
Η μαεστρία
βρίσκεται στην αφή, να νοιώσεις πότε το βού-τυρο φτάνει στην σωστή
θερμοκρασία ώστε να σμίξει με το αλεύρι, στο ψήσιμο πάλι στη σωστή θερμοκρασία
το βούτυρο λειώνει, το απορροφά το αλεύρι, χωνεύει. Οπτοί, ψημένοι και αχνιστοί πασπαλιζόταν με λευκή
σκόνη, σάκχαρη. Το
μυστικό είναι αχνιστοί να τυλιχθούν στην λευκή άχνη (όχι αφού κρυώσουν), και
ύστερα να στεγνώσουν. Με το βούτυρο αυτό επιτυγχάνεται όταν κρυώσει! Έτσι «ξηροί» και αφράτοι, λαχταριστοί
τακτοποιούνται ο ένας πάνω στον άλλον.
Με
το «ξηρό» συνδέεται η λευκή σκόνη!
Με λευκή σκόνη σκέπαζαν
το σκιάδιο της Αθηνάς όταν η πομπή
έφτανε στο ιερό της Αθηνάς Σκιράδας, την ημέρα των «Σκιροφορίων», ώστε να
δείξουν την ξηρότητα της γης. Λευκή
σκόνη είναι η τίτανος, είδος γης, ο
πηλός με τον οποίο η Αθηνά έφτιαξε το ομοίωμα του Διονύσου.
Πρόκειται πιθανόν για
το λευκό σηπίον –σηπιόλιθος, γνωστός και ως Λημνία
γη, ξακουστή στην αρχαιότητα, σε
μορφή κυκλικού δισκίου έγινε το πρώτο
τυποποιημένο φάρμακο στην ιστορία της ιατρικής. Κατά των παθήσεων την χρησιμοποιούσαν
και οι Βυζαντινοί.[2]
Όταν οι Τιτάνες διαμέλισαν
τον Διόνυσο, η Αθηνά έσωσε και φύλαξε την καρδιά του την οποία τοποθέτησε στο
ομοίωμα του, έτσι ο Διόνυσος αναβίωσε (βίος, νέα ζωή), αναγεννήθηκε,
«ανανεώθηκε».
Προς τιμήν του Διονύσου
εορτάζονταν τα «Απατούρια».
Πατροπαράδοτη εορτή
της αρχαίας Αθήνας και των Ιωνικών πόλεων,[3] τα
«Απατούρια» (ἀπάτορες ὂντες, τότε πατέραν ἒχειν), ήταν τελετή εγγραφής των
παιδιών μετά την γέννηση τους στους καταλόγους των πατέρων τους (φρατρία).
Τρεις ημέρες διαρκούσε, η κυριότερη ονομαζόταν «Κουρεώτις» από το έθιμο της κουράς, τα παιδιά κούροι
και κόρες που εγγράφονταν στους καταλόγους, κούρευαν
την κόμη, το «κούρειον» προσέφεραν θυσία.[4]
Η κουρά είναι σταθερό στοιχείο στις τελετές
μύησης του περάσματος από μία κατάσταση σε άλλη, οι τρίχες έχουν δύναμη ανανεωτική διότι διαρκώς
ανανεώνονται, και αφιερώνονται ως σύμβολο ανανέωσης, αναγέννησης, νέο βίο.
Πλακοῦς
ονομάζεται κάθε είδος μικρού γλυκίσματος από ζύμη, σαν μικρούτσικος άρτος,
κατασκευασμένος με ζάχαρη και αρώματα ή και βούτυρο, ή τα νεώτερα
βουτήματα.
Με όποιο τρόπο κι
αν κατασκευαζόταν, με βουτυράτο τυρί ή βούτυρο, αν κάτι μπορεί να χαρακτηρισθεί
βούτημα, είναι ο κουραμπιές !
Αν
ξεφύγουμε λίγο από την πεπατημένη…
κουρά, cura λατινικά σημαίνει θεραπεία, κουρά βίος… qura-biya αζέρικα, kura-biye
τούρκικα ο κουραμπιές. Είναι δυνατόν
τους μικρούτσικους πλακούντες αφιερωμένους στην κουρά της ανανέωσης του βίου, να τους πασπάλιζαν με ιαματική σκόνη
λευκού σηπίου;
Αυτήν
την σκόνη αντικατέστησε η όχι και τόσο ιαματική σάκχαρη;
Άλλου είδους λευκή σκόνη η σάκχαρη, sarkara
(άμμος, χαλίκι) σανσκριτικά, ζάχαρη, jagara
μαλαισιανά. H παρασκευή της ήταν γνωστή στις Ινδίες από την 1η χιλιετία π.Χ.
όπου στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού οι στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου (4ος
αι. π.Χ.) συνάντησαν το ζαχαροκάλαμο.
Σύντομα έγινε γνωστή και στον περσικό κόσμο, λέγεται πως οι Πέρσες ήταν οι
πρώτοι που έφτιαξαν κρυσταλλική ζάχαρη. Πολύ αργότερα οι Άραβες τον 7ο
αι. επεκτείνουν την καλλιέργειά του ζαχαροκάλαμου στην λεκάνη της Μεσογείου. Με
την κατάκτηση της Ισπανίας από τους Μαυριτανούς τον 8ο αι. η ζάχαρη
ήρθε στην Ευρώπης. Οι Σταυροφόροι τον 13ο αι. ανακάλυψαν το «γλυκό
αλάτι» όπως το αποκαλούσαν, καθώς λεηλατούσαν συστηματικά τα αραβικά καραβάνια
και εμπορεύθηκαν την ζάχαρη μεταφέροντας την στην Κεντρική Ευρώπη, σε τιμή
δεκαπλάσια από το μέλι, το οποίο αφθονούσε στις ελληνικές επαρχίες.
Προσοχή! σήμερα το
«μέλι χωρίς μέλισσες» είναι συνθετικό κατασκεύασμα της τεχνολογίας.[5]
Στον Χριστιανισμό
το μυστήριο της Τριχοκούριας ή κουρά, ερχόμενο από τους αρχαίους
χρόνους, συνδέθηκε με το μυστήριο της Βάπτισης και της Μοναχικής Κουράς. Η χριστιανική τελετή της κουράς λοιπόν (η
οποία εκτός από την ακολουθία του Βαπτίσματος βρίσκεται και στην μοναχική κουρά
και στην χειροθεσία των αναγνωστών που είναι τα κατώτατα μέλη του κλήρου) δεν
θα πρέπει να θεωρηθεί και αυτή ως μία από τις πολλές άλλες «αρχαίες και
πολύτιμες» πράξεις που εξακολουθούν να τελούνται (κανείς δεν ξέρει το γιατί)
σαν ένα ακέραιο κομμάτι της «κληρονομιάς» μας. Στην Εκκλησία το καθετί είναι
πάντοτε πραγματικό. Κάθε συμβολική πράξη είναι συμβολική ακριβώς γιατί
αποκαλύπτει την ίδια την πραγματικότητα, αυτό το βαθύτατο και «άρρητο» στρώμα
της με το οποίο επικοινωνούμε μέσω των συμβόλων και τελετών.[6]
[1]Νίκου
Πακτίτη: Κερκυραϊκά Δημοτικά Τραγούδια,
Αθήνα 1989
[2]
Γαληνός, στο έργο του για το ταξίδι στην Λήμνο το 167 π.Χ., στο κείμενο υπάρχει
η περιγραφή για τον τρόπο παρασκευής του φαρμάκου. –Λήμνος, οδηγός τουριστικός, εκδότης ΨΑΡΡΟΣ ΝΙΚΟΣ, 2010.
[3]
και στην Τροιζήνα, Σάμο, Χίο, Κύζικο της Προποντίδας, Φαναγόρεια του Βοσπόρου.
[4]
Την ίδια ημέρα οι έφηβοι, εγγραφόταν αυτήν την φορά στον επίσημο κατάλογο των
δημοτών, επίσης γινόταν η «γαμήλια» θυσία του νυμφευμένου για την εγγραφή της
γυναίκας του. Περισσότερα στο Λεξικό τελετών, εορτών και αγώνων των
αρχαίων Ελλήνων Λάμπρος Σ. Βρέττος, εκδ. Κονιδάρης, 2002.
[5]
«Και τώρα μέλι χωρίς μέλισσες;», Η
Ναυτεμπορική, 5 Ιουλίου 2022.
ttps://www.naftemporiki.gr/finance/1349000/kai-tora-meli-choris-melisses/
[6]
Διάκονος
Καισάριος Χρόνης, Η
Τριχοκουρία κατά το Μυστήριο του Βαπτίσματος, «Πεμπτουσία».
https://www.pemptousia.gr/2015/03/vaptisma-2/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου