Μέγας Αλέξανδρος και πάλι στο προσκήνιο!

 

τάφος Λύσσωνος και Καλλικλέους
Φίλιππος βασιλεύς Μακεδόνων, Εκδοτική Αθηνών, 1980

Εκείνο που εξοργίζει την γοργόνα αδελφή του Αλέξανδρου Κύννα ή Κυνάνη είναι η άγνοια των ανθρώπων!

Παρακολούθησα το θέμα στενά απ’ όλα τα μέσα ενημέρωσης και τον τύπο της εποχής. Οι ενδείξεις υπήρξαν περισσότερο από ισχυρές, τόσο που όταν έφθασε η ώρα της τελικής απόδειξης μπήκε σε εφαρμογή η προσφιλής και πάγια τακτική της «εξουσίας» των συμφερόντων, η υποβάθμιση και ο διασυρμός.

Αργότερα διάβασα το βιβλίο της αρχαιολόγου, «Ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην όαση Σίουα», από τις εκδόσεις Γεωργιάδης 2002 (τι ειρωνεία!)[1]. Η πρώτη ανάγνωση υπήρξε επιφυλακτική και αναγνωριστική, όμως στον τρόπο της γραφής αναγνώρισα έναν άνθρωπο που χωρίς σκεπτικισμό, με ενθουσιασμό και τον αυθορμητισμό της αυτοπεποίθησης του ειλικρινούς ανθρώπου, παρέθετε στοιχεία, φωτογραφίες και επιχειρήματα χωρίς το φόβο της απόρριψης. Όταν έκλεισα το βιβλίο ήξερα ότι η Λιάνα Σουβαλτζή είναι ένας απλός, ευθύς άνθρωπος με δυνατή ψυχή που την οδήγησε σε αντίξοες συνθήκες να προχωρήσει το έργο της! Διότι είναι άλλο να σκάβεις, για παράδειγμα στο Δίον ή στην αρχαία Ιθώμη κι άλλο στην έρημο, άλλο να σκάβεις στη χώρα σου κι άλλο σε ξένη χώρα που πρέπει πρώτα να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των ανθρώπων της, των μόνων που γνωρίζουν καλά τα χώματα τους και την προφορική παράδοση του τόπου τους, να σε θεωρήσουν άνθρωπο δικό τους, διαφορετικά επιτυχής ανασκαφή δεν γίνεται.

Η αμφισβήτηση και η πολεμική που δέχθηκε δεν θα ήταν κατακριτέα αν γινόταν με τρόπο ευπρεπή, στα πλαίσια αντιπαράθεσης σοβαρών επιχειρημάτων, πάντα ευπρόσδεκτων σε όσους αναζητούν την αλήθεια. Ο τρόπος, όμως, που αντιμετώπισαν κυρίως οι συνάδελφοι της, την ίδια και το έργο της υπήρξε θλιβερός…!

Άρχισα τη μελέτη, έψαξα, ρώτησα, αναζήτησα απόψεις άλλων, διότι όσα διάβαζα μ’ έπειθαν για εκείνα που υποστήριζε και στα επόμενα χρόνια είχα την τύχη να έχω επιβεβαιώσεις σχεδόν από πρώτο χέρι, από συνεργάτες διαφόρων ειδικοτήτων που βρέθηκαν στην ανασκαφή της Λιάνας Σουλβατζή.  (www.souvaltzi.gr/biograph.htm).

Αλέξανδρος, αντίγραφο έργου Λυσίππου, ό.π.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο[2]  ο Αλέξανδρος γεννήθηκε την έκτη του μηνός Εκατομβαιώνα, τότε που ανατέλλει ο Υπερίων ήλιος Σείριος μετά από εβδομήντα ημέρες που δεν φαίνεται, όταν ο μικρός μας ήλιος βρίσκεται στο ζώδιο του Λέοντα.[3] Θα μπορούσε να ήταν η ίδια ημέρα της ανατολής του Υπερίωνα Σειρίου, για όσους τοποθετούν τον Εκατομβαιώνα από τα μέσα Ιουλίου ως τα μέσα Αυγούστου,[4] μήνας που τελούνταν τα Μεγάλα Παναθήναια. Με διαφορά ένα χρόνο, τον ίδιο μήνα γεννήθηκε ο Ηφαιστίων!

 […]ο ήλιος είναι το άστρο των Ελλήνων [...].[5]

Ο Αλέξανδρος, που έζησε 32 χρόνια και 8 μήνες, άφησε την τελευταία του πνοή το μήνα Δαίσιο, λίγες μέρες πριν από το θερινό ηλιοστάσιο, τότε που αρχίζουν να ογκούνται τα νερά του Νείλου, η πλημμύρα του οποίου συνδέεται με την επικείμενη ανατολή του Σειρίου.

Ο Αλέξανδρος συνδέεται αναμφισβήτητα με τον υπέρλαμπρο αστέρα της ανατολής,[6] το ρόδο των ουράνιων κοιλάδων, τον άσπιλο και αμόλυντο και καθαρό από απολύτως κάθε ουσία η οποία υπόκειται στη φθορά και στο θάνατο. Η κράση, ο χαρακτήρας, η δύναμη της ψυχής του και η πνευματική και σωματική άσκηση δεν θα επέτρεπαν σ’ αυτή την ηλικία «φυσικό αίτιο» θανάτου άλλο από «ατύχημα». Επιπλέον ο Αριστοτέλης του ενέπνευσε την κλίση προς την ιατρική[7] και ο Αλέξανδρος δεν στάθηκε μόνο στη θεωρία αλλά πέρασε και στην πράξη και βοηθούσε τους φίλους του που αρρώσταιναν, έγραφε και κάποιες θεραπείες και δίαιτες. Γνώριζε την αιτία του θανάτου του Ηφαιστίονα και τη δική του κι ήταν η αιτία του θανάτου του που τον στενοχώρησε περισσότερο από την ίδια την απώλεια του φίλου του!

Ήρθε η μέρα που ο βασιλιάς έκλεισε τα μάτια του!

Τότε ανέδειξαν βασιλέα τον Αρριδαίο, γιο του Φιλίππου, προκειμένου να τιμήσουν τον ετεροθαλή αδελφό του Αλέξανδρου κι όχι για ικανότητες που δεν είχε. Αντίθετα λέγεται ότι ήταν μειωμένης νοητικής ικανότητας.

Ο Πτολεμαίος εναντιώθηκε σ’ εκείνους που ήθελαν να δώσουν όλη την εξουσία στον Αρριδαίο, διότι αντιλαμβανόταν τι θα επακολουθούσε με ανίκανο βασιλέα στη θέση εκείνου που έφυγε[8] και αφ’ ετέρου γνώριζε τη θέληση του Αλέξανδρου!

Λέγεται ότι ο Αλέξανδρος έδωσε τη βασιλική σφραγίδα στον στρατηγό Περδίκκα. Η άσχημη σχέση που είχε με τον Πτολεμαίο δεν τον εμπόδισε  να διορισθεί αντιβασιλέας και ν’ αναλάβει την ανώτατη διοίκηση και τις κρατικές υποθέσεις ενώ τις λατρευτικές υποθέσεις εξακολούθησαν να επιστατούν οι ιερείς και οι μάντεις του Αλεξάνδρου.

Ο Πτολεμαίος, δεν ήταν απλά και μόνο καλός στρατηγός και φιλόδοξος άρπαγας του βασιλείου του Αλεξάνδρου, αλλά επιστήθιος φίλος του.

Από τους πρώτους που κράτησε στη στενή παρέα του μαζί με τον Ηφαιστίωνα, ο Αλέξανδρος από μικρός. Μαζί παρακολούθησαν τα μαθήματα του Αριστοτέλη στη Μίεζα και το πιθανότερο είναι να είχε μυηθεί και ο Πτολεμαίος στα μυστήρια.

Το Σώμα του Αλεξάνδρου προκάλεσε πολλές έννοιες.

Επιθυμία του Αλέξανδρου[9] ήταν να ταφεί στο ιερό του Άμμωνα, οι επιστήθιοι φίλοι του και οι ιερείς του το γνώριζαν και γι’ αυτούς η κάθε επιθυμία του ήταν διαταγή.

Ωστόσο οι Πέρσες ζητούσαν να ταφεί στη Βαβυλώνα, να τον αναγορεύσουν θεό Μίθρα, ενώ οι Μακεδόνες, όπως ήταν φυσικό λόγω της παράδοσης τους, ήθελαν να τον μεταφέρουν στην Μακεδονία, όπου όλοι οι Μακεδόνες βασιλείς αναπαύονται στις Αιγές, ώστε να μη διακοπεί η δυναστεία.

Ο Περδίκκας τρομοκρατημένος από τα γεγονότα που ακολούθησαν το θάνατο του βασιλιά διέταξε να κλειδωθεί η αίθουσα που κειτόταν το σώμα του Αλεξάνδρου[10] ενώ ο Αρριδαίος ανέλαβε τη μεταφορά της σωρού στο Αμμώνειο και την ετοιμασία της νεκροφόρας άμαξας.[11]

Χρειάστηκε  δύο χρόνια προετοιμασίας ώστε να μεταφερθεί το Σώμα του Αλεξάνδρου από τη Βαβυλώνα στην Αίγυπτο.[12] Τι απέγινε  η σωρός του Αλέξανδρου εκείνα τα δύο χρόνια;

Είναι δυνατόν να φυλάσσονταν χωρίς μνημείο, χωρίς ταφή; Να χρησιμοποιούσαν το σώμα του τοποθετημένο στη μέση της αίθουσας κάθε φορά που είχαν να πάρουν μία σοβαρή απόφαση οι στρατηγοί, όπως αναφέρει ο Ιουστίνος Μάρκος Ιουνιανός; Θα ήταν ιεροσυλία αφού άγραφος νόμος των θεών όριζε τέλεση ταφής, ακόμα κι αν  βαλσαμώθηκε όπως παραδίδεται και για τον Αχιλλέα!

Γνωρίζουμε ότι τα έθιμα της κηδείας περιελάμβαναν τέσσερα στάδια, τον καλλωπισμό, την πρόθεση, την εκφορά και την ταφή ενώ στους μυθολογικούς και ηρωϊκούς χρόνους, για τους ήρωες και τα σημαντικά πρόσωπα γινόταν επιτάφιοι αγώνες.[13] Την ημέρα μετά την πρόθεση ή την τρίτη ημέρα γινόταν η εκφορά για τον ενταφιασμό. Μερικές φορές, όταν ο νεκρός ήταν σπουδαίος η πρόθεση κρατούσε περισσότερες ημέρες, η πρόθεση του Αχιλλέα, για παράδειγμα, κράτησε δεκαεπτά ημέρες.

Στην περίπτωση του Αλεξάνδρου έχουμε καλλωπισμό τρεις ή επτά ημέρες μετά θάνατον ή κατά τον Αιλιανό τριάντα ημέρες μετά και δύο ολόκληρα χρόνια μέχρι την εκφορά. Η δε ταφή παρουσιάζεται να έγινε δύο ολόκληρα χρόνια αργότερα!

Είναι αδύνατον να μην αποδόθηκαν τιμές στον νεκρό βασιλιά στη Βαβυλώνα, κάποια μεγάλη τελετή και αγώνες θα ήταν απαίτηση των πιστών συντρόφων του, του στρατού του που τον ακολούθησε στα πέρατα της γης και τώρα θρηνούσε την μεγάλη και αναπάντεχη απώλεια.

Δεν είναι δυνατόν οι Βαβυλώνιοι που συνδέουν με το πρόσωπο του την ιδέα ενός μεγαλείου και μίας νέας δόξας για την πόλη τους να μην τον τίμησαν με κάποιο μνημείο αντάξιο του, έστω και προσωρινό!

Όταν ο «βασιλιάς της Βαβυλώνας» έκλεισε τα μάτια του για πάντα ένα σκοτάδι απλώθηκε που προμήνυε συμφορά. Οι άνθρωποι περιπλανόνταν στην πόλη και φοβούνταν ν’ ανάψουν φως. Όχι πως θα είχε πεθάνει ο αήττητος θεός… όχι, έλεγαν πιο πολύ, γιατί είχε «αποχαιρετήσει τη ζωή ανάμεσα στους ανθρώπους» αλλά επειδή ο ίδιος ήταν μία θεότητα όμοια με τον ήλιο, τους είχε πάρει το φως, όταν η ψυχή του ανέβηκε στη νέα της πατρίδα ανάμεσα στ’ άστρα …[14] Η κατάσταση θλίψης και φόβου θα έληγε μόνο με επικήδειες τιμές.

Ιερείς, μάγοι και αστρονόμοι, ανέλαβαν να περιποιηθούν το σώμα και μετά… προφανώς κάπου τοποθετήθηκε, δεν μπορεί να έμεινε μέσα στ’ ανάκτορα. Οι μελετητές στράφηκαν στην Αλεξάνδρεια αγνοώντας τη Βαβυλώνα και τα δύο χρόνια παραμονής του βαλσαμωμένου βασιλιά εκεί.

Λέγεται ότι χρησμός οδηγούσε στη Μέμφιδα, όπου μετέφερε το σώμα ο Πτολεμαίος. Ο αρχιερέας από εκεί τους έστειλε στην Αλεξάνδρεια, όπου ο Πτολεμαίος έκτισε τάφο «Το Σώμα του Αλεξάνδρου» και εκεί ενταφίασε τον Αλέξανδρο.[15] Το Σώμα ή Σήμα ήταν υπόγειο. Ο Τάφος βρισκόταν μέσα σ’ ένα περίβολο, που χωριζόταν από την υπόλοιπη πόλη μ’ ένα τοίχο.[16] Ο Στράβων λέει ότι είναι μέρος των ανακτόρων. Το Μαυσωλείο σύμφωνα με τον Τάτιο και τον Ψευδοκαλλισθένη, βρισκόταν στο κέντρο της πόλης.[17]

Η δικαιολογία ότι το «Σώμα Αλεξάνδρου» δεν βρίσκεται στις μέρες μας διότι η σύγχρονη πόλη απλώθηκε πάνω στην αρχαία δεν πείθει. Είναι μερικά μνημεία τα οποία από τη λήθη, το φανατισμό και την «ανάπτυξη» της σύγχρονης εποχής σώζει η παράδοση και η αγάπη του κόσμου. Ο τάφος του Αλεξάνδρου ήταν θησαυρός για όποιο τόπο τον διατηρούσε αφού πίστευαν ότι η γη που θα δεχόταν το σώμα του θα ήταν ευτυχισμένη και αιώνια απόρθητη.[18] Εάν οι Αλεξανδρινοί πίστευαν ότι βρίσκεται στην πόλη τους το σώμα του Αλεξάνδρου και όχι Μαυσωλείο ή Μνημείο ή Τάφος κενός, είναι λογικά απίθανο έως αδύνατο να χάθηκε κάτω από άλλα κτίσματα ή κατασκευές ή από την άγνοια των ανθρώπων.

Όταν η άμαξα ετοιμάσθηκε ο Αρριδαίος ξεκίνησε τη μεταφορά από τη Βαβυλώνα για το ιερό του Άμμωνα στην έρημο Σίουα της Αιγύπτου. Στο δρόμο προς την Αίγυπτο συνέρρεε πολύς κόσμος να προσκυνήσει τον βασιλιά και η εντυπωσιακά μεγαλοπρεπής άμαξα ήταν δύσκολο να περιγράφει με λόγια. Η φύλαξη της, η τήρηση της τάξης και η απρόσκοπτη πορεία της θα πρέπει να ήταν δύσκολη υπόθεση, έργο που είναι αδύνατον ν’ ανέλαβε μόνος του ο Αρριδαίος. Εκτός..., εκτός αν δεν τους ανησυχούσε, αν απλώς έστρεφαν τη προσοχή του κόσμου σε τούτη τη βασιλική πομπή για να μεταφερθεί το σώμα με ασφάλεια στον τελικό προορισμό του.

Και εδώ αρχίζουμε να χάνουμε τα ίχνη της σωρού αν δεχθούμε ότι βρισκόταν μέσα στην άμαξα μεταφοράς της.

Υποστηρίζεται ότι ο Πτολεμαίος για να τιμήσει τον Αλέξανδρο συνάντησε στη Συρία τον Αρριδαίο από τον οποίο παρέλαβε τον νεκρό και τον φρόντισε όπως του άξιζε. Τότε αποφάσισε να μην τον μεταφέρει στο ιερό του Άμμωνα αλλά να τον ενταφιάσει στην Αλεξάνδρεια.

Αδύνατον να πήρε τέτοια απόφαση ο Πτολεμαίος, εκτός αν ήταν προσωρινή προκειμένου να μεταφερθεί με ασφάλεια και επί πλέον να έχει το χρόνο να ετοιμάσει το Ταφικό Μνημείο κοντά στο Ιερό του Άμμωνα όπως ο ίδιος ο Αλέξανδρος επιθυμούσε.

Εκεί (στην Αλεξάνδρεια) κατασκεύασε ένα τέμενος αντάξιο της δόξας του Αλέξανδρου στο οποίο τον ενταφίασε και τον ετίμησε με θυσίες ήρωα και με την οργάνωση μεγαλοπρεπών αγώνων.[19]

Ο Αιλιανός υποστηρίζει ότι ο Πτολεμαίος έκλεψε το σώμα και γρήγορα το μετέφερε στην Αλεξάνδρεια. Ο Περδίκκας άρχισε να τον καταδιώκει. Την ορμή του σταμάτησε ο Πτολεμαίος, ο οποίος κατασκεύασε ομοίωμα του Αλεξάνδρου, το στόλισε και το τοποθέτησε σε μία από τις περσικές άμαξες αφού κατασκεύασε και ένα πολύτιμο φέρετρο. Ο Περδίκκας έπεσε στην παγίδα και σταμάτησε την καταδίωξη πιστεύοντας ότι είχε εκείνο που ήθελε, ενώ ο Πτολεμαίος φυγάδεψε το σώμα του Αλεξάνδρου από μυστικούς δρόμους μέχρι την Αλεξάνδρεια.[20]

Σύμφωνα με τον Παυσανία, όταν ο Πτολεμαίος έφθασε στην Αίγυπτο σκότωσε τον Κλεομένη, που είχε διορίσει σατράπη της Αιγύπτου ο Αλέξανδρος,  διότι τον θεωρούσε φίλο του Περδίκκα ο οποίος  θέλησε να μεταφέρει τη διαμάχη ο στην Αίγυπτο, κι αφού έπεισε τους Μακεδόνες να του παραδώσουν το σώμα του Αλεξάνδρου που θα μετέφεραν στις Αιγές, το έθαψε με τον τρόπο των Μακεδόνων προσωρινά στη Μέμφιδα.[21]

Επιβεβαιώνει  ο Rufi υποστηρίζοντας ότι λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, ο Πτολεμαίος ο Σωτήρας, αφού κυρίευσε την Αίγυπτο, μετέφερε το σώμα του Αλεξάνδρου από τη Μέμφιδα στην Αλεξάνδρεια.[22]

Τι ίδιο υποστηρίζει και ο Αιλιανός, αρχιερέας επί αυτοκράτορα Σεπτίμου Σεβήρου, λέγοντας ότι ο Πτολεμαίος φυγάδευσε το σώμα του Αλεξάνδρου από μυστικούς δρόμους μέχρι την Αλεξάνδρεια, αφού έπεισε τους Μακεδόνες, που θα το πήγαιναν στις Αιγές, να του το παραδώσουν.

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι Μακεδόνες στην πατρίδα, η βασιλική οικογένεια και οι οικείοι του βασιλιά θα ήθελαν το σώμα στις Αιγές όπως όριζαν τα έθιμα. Τι να τους είπε ο Πτολεμαίος και τους έπεισε;

Το μόνο που μπορούμε να υποθέσουμε είναι ότι γνωρίζοντας τη σχέση εμπιστοσύνης του Πτολεμαίου και του Αλέξανδρου και σεβόμενοι τον Πτολεμαίο θα πείσθηκαν αν εκείνος τους μίλησε για τη θέληση του ίδιου του Αλέξανδρου, να ενταφιασθεί στο ιερό του Άμμωνα.

Είναι λογικό ο Πτολεμαίος να μετέφερε το σώμα πρώτα στη Μέμφιδα, ίσως κατά την μεταφορά να πέρασε τιμητικά από την Αλεξάνδρεια, πριν καταλήξει στο Ιερό του Άμμωνα στην όαση Σίουα.

Ο αυτοκράτορας Σέπτιμος Σεβήρος ερεύνησε τα πάντα, ακόμη και εκείνα που ήταν επιμελώς κρυμμένα, λέει ο Δίων Κάσσιος. Πήρε όσα βιβλία μπόρεσε να βρει από τα ιερά των ναών, τα οποία περιείχαν κάτι απόρρητο και σφράγισε τον τάφο του Αλέξανδρου, ώστε κανείς να μη μπορεί ούτε το σώμα του να δει ούτε να διαβάσει ότι ήταν γραμμένο στα βιβλία. Την εποχή του αρχιερέας ήταν ο Αιλιανός. Τούτη είναι πολύ σημαντική πληροφορία διότι τα κείμενα εκείνων που έζησαν τα γεγονότα έχουν εξαφανισθεί με αποτέλεσμα εμείς να χρησιμοποιούμε τα κείμενα εκείνων που στηρίχθηκαν στα πρώτα και οι οποίοι συχνά δεν συμφωνούν μεταξύ τους.

Η σωρός φεύγει από τη Βαβυλώνα, γίνεται ένα ή περισσότερα ομοιώματα της. Την διεκδικούν σίγουρα ο Πτολεμαίος και ο Περδίκκας, ίσως και άλλοι, αλλά σίγουρα κι εκείνοι που δηλητηρίασαν τον Αλέξανδρο. Ας αναλογισθούμε μόνο τι γίνεται ακόμη σήμερα με τα λείψανα των Αγίων όταν μεταφέρονται. Σύμφωνα με όσα στοιχεία έχουμε μέχρι σήμερα στη διάθεση μας, παραδόσεις, πηγές και ανασκαφικά δεδομένα, η σωρός του Αλέξανδρου από τη Βαβυλώνα πρέπει να μεταφέρθηκε στη Μέμφιδα της Αιγύπτου, όπως προέβλεπε ο χρησμός, από εκεί πέρασε από την Αλεξάνδρεια για να καταλήξει στον τελικό προορισμό της, στο Ιερό του Άμμωνα.

Η επιθυμία του Αλέξανδρου δεν ήταν δυνατόν να μην πραγματοποιηθεί!

Στην πρώτη επιγραφή που βρέθηκε, η οποία χρονολογείται μεταξύ του 290 και του 284 π.Χ και ανακοινώθηκε στο 3^ο Διεθνές Ιταλοαιγυπτιακό Συνέδριο στη Ρώμη στις 15 Νοεμβρίου του 1995, αναφέρονται τα εξής:

Αλέξανδρος Άμμωνος Ρα

Υπέρ αυτού

Σεβαστού προσέφερα θυσία εκεί, που βρίσκεται το κάλυμμα

Σύμφωνα με εντολές του Θεού

Εγώ μετέφερα το ελαφρό ως μικρή ασπίδα σώμα

Εγώ ο ίδιος που ήμουν δι’ αυτόν θεματοφύλαξ

Όταν ήμουν Στρατηγός Έπαρχος της Αιγύπτου πάντοτε

Είχα τιμηθή κατά κοινή συναίνεση, τώρα δε που έμεινα

Τελευταίος στη ζωή, αποκαλύπτω, ότι έκανα όλα αυτά χάριν αυτού.[23]

Στο κάτω μέρος της επιγραφής, μετά από το κείμενο αναγράφονται οι τίτλοι του Αυτοκράτορα Τραϊανού (53-117 μ.Χ.). Σύμφωνα με την ανασκαφέα της, ο Τραϊανός επισκέφθηκε τον Τάφο του Αλεξάνδρου στην όαση του Άμμωνα, την εποχή που ετοιμαζόταν να τιμωρήσει του Εβραίους (!) στην Αλεξάνδρεια, οι οποίοι δημιούργησαν ταραχές εναντίον της Ρώμης γύρω στο 115-116 μ.Χ., τότε τοποθέτησε μία νέα επιγραφή (τη δεύτερη) και επειδή έδωσε ένα μεγάλο ποσό για τις επισκευές που θα χρειαζόταν το Μνημείο, χάραξε τ’ όνομα και τους τίτλους του κάτω από την πρώτη επιγραφή αφού την αντέγραψε.

Είναι μία εξήγηση απτή και πειστική η οποία θα μπορούσε να επιβεβαιωθεί ή ν’ απορριφθεί αν συνεχιζόταν η ανασκαφή την οποία δυστυχώς διέκοψαν αδικαιολόγητα!

Πως θα μπορούσαν σήμερα να δώσουν τ’ όνομα της Μακεδονίας;

Πως να σπείρουν ζιζάνια ανάμεσα στους λαούς, δεν αρκεί η παραποίηση των ορθοδόξων νεότερων θρησκειών, χρειάζεται να εξαλείψουν κάθε τι που ενώνει τους ανθρώπους πάνω στη γη, να φανατίσουν.

Κι είναι η γοργόνα Κύννα αδελφή του Αλέξανδρου η μνήμη που πάντα επιστρέφει ως Νέμεσις αποδίδοντας δικαιοσύνη, ελευθερία κι ευτυχία!

---

[1] Αντικατροπτρίζει τον τραγέλαφο των εκδοτών στη χώρα μας! Οι επιλογές των συγγραφέων που δεν ακολουθούν την πεπατημένη οδό της καθεστηκυίας τάξης, αλλά έχουν κάτι νέο να πουν, για πολλά χρόνια ήταν εκδόσεις τύπου Γεωργιάδη ή προσωπική έκδοση.

[2] Βίοι Παράλληλοι, Αλέξανδρος, 3,5.

[3] Star names, their lore and meaning, R. H. Allen, Dover Pyblications, Inc., New York, [χ.χ].

[4] Λ. Βρεττός, Λεξικό Τελετών, Εορτών και αγώνων των αρχαίων Ελλήνων, εκδ. Κονιδάρη, 2002.

[5] Q. Curtius Rufi, κεφ. 5.

[6] το πιο φωτεινό αστέρι τ’ ουρανού.

[7] Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, Αλέξανδρος, 8,1

[8] Παυσανίας, Περιήγηση, Α’, 6, 2.

[9] Λ. Σουβαλτζη, Ο Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην όαση Σίουα, εκδ. Γεωργιάδης, Αθήνα 2002. // E. Breccia, Egitto Greco o Romano, Pisa 1957 [sic]. «οι Τάφοι του Αλεξάνδρου».

[10] Αρριανός, ό.π., κεφ. 8.

[11] Διόδωρος Σικελιώτης, ό.π., βιβλ. ΙΗ’, 2, 3

[12] Διόδωρος Σικελιώτης, ό.π., ΙΗ’, 28.

[13] Λ. Βρεττός, Λεξικό τελετών, εορτών και αγώνων των αρχαίων Ελλήνων, εκδ. Κονιδάρη, 1999.

[14] R.L. Fox, Alexander der Grobe, Eine Biographie, Düsseldorf 1974 [sic] P. Eisele, Βαβυλώνα, μτφ. Ν. Βλάχος, εκδ. Κονιδάρη, 1982.

[15] Ψευδοκαλλισθένης, ό.π., βιβλ. Γ’.

[16] E. Breccia, Alexandrea ad Aegyptum, Bergamo 1914.

[17] T.D. Neroutsos, L’ ancienne Alexandrie, Paris 1888 [sic] «οι Τάφοι του Αλεξάνδρου».

[18] Αιλιανός, Ποικίλη Ιστορία, ΙΒ’, [sic] Οι Τάφοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου, εκδ. Ερμείας, 1997.

[19] Διόδωρος Σικελιώτης, ΙΗ’, 28.

[20] Αυτά τα πολύ ενδιαφέροντα λέει ο Αιλιανός Κλαύδιος ο οποίος ήταν αρχιερέας επί αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου και ο οποίος παρ’ ότι δήλωνε ρωμαίος έγραφε ελληνικά.

[21] Παυσανίας, ό.π.

[22] Αυτό βρίσκεται στο κεφ.10 (δες σημ. 157) το οποίο δυστυχώς στην δική μου έκδοση δεν υπάρχει, έτσι υπήρξε μεγάλη βοήθεια για μένα το «οι Τάφοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου», εκδ. Ερμείας 1997, όπου υπάρχουν οι αναφορές του J. G. Droyzen (1808-1884) στο 10^ο κεφ. του Q. C. Rufi.

[23] Λιάνα Σουβαλτζή, ο Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην όαση Σίουα, εκδ. Γεωργιάδης, Αθήνα 2002, σελ. 158